Odporność (według definicji biomedical) – „zdolność organizmu do obrony przed chorobą, w przypadku choroby zakaźnej nabyta w wyniku szczepienia lub przebycia tej choroby. Dzieli się na odporność nieswoistą, zwaną też opornością, i na odporność swoistą. Pierwsza jest związana z funkcjonowaniem naturalnych barier, jak skóra i błony śluzowe, oraz pewnych naturalnych czynności, jak wymioty, kaszel, czy kichanie. Druga jest związana z funkcjonowaniem właściwego układu odpornościowego. Istnieje szereg środków, które pozwalają wzmacniać odporność organizmu i jednocześnie zapobiegać różnym chorobom.”

Odporność wrodzoną mamy od urodzenia i w zasadzie nie ulega zmianom podczas całego życia. Odporność nabyta wykształca się dopiero poprzez kontakt z konkretnymi substancjami chorobotwórczymi, czyli wtedy gdy organizm podlega działaniu różnego rodzaju wirusów i bakterii. Po urodzeniu dziecko jest wyposażone w odporność, którą otrzymało od matki jeszcze w czasie ciąży. Chronią je przeciwciała, które przeszły z organizmu matki przez łożysko do organizmu dziecka. Najcenniejsze szczepy, bakterii dziecko przejmuje od matki podczas porodu, jednak tylko wtedy, gdy dziecko przechodzi na świat siłami natury, a nie przez cesarskie cięcie.

System odpornościowy jest niedojrzały u małego dziecka, dlatego należy wspomóc go poprzez podanie szczepionek. Chronią one przed wystąpieniem zakażenia oraz pozwalają zmniejszyć pojawienie się groźnych chorób. Rezygnacja ze szczepień naraża dziecko na niebezpieczeństwo. Młody organizm nie potrafi samodzielnie walczyć skutecznie z groźnymi chorobami zakaźnymi.

Dziecko styka się z różnymi drobnoustrojami, a jego układ odpornościowy ćwiczy się w ich zwalczaniu. Dlatego nie warto wychowywać maluchów w sterylnych warunkach. Kontakt z zarazkami znajdującymi się w domu to naturalna szczepionka, która usprawnia system obronny organizmu. Układ odpornościowy uczy się, jak z nimi walczyć. Jak wykazują badania naukowe, układ odpornościowy osiąga pełne zdolności obronne dopiero w wieku 11-13 lat.

Sztuczną odporność czynną, na niektóre choroby osiąga się dzięki szczepieniom ochronnym.

Szczepionka jest biologicznym preparatem odpornościowym, zawierającym konkretny jeden lub kilka antygenów. Ich zadaniem jest uodpornienie organizmy na zakażenie konkretnym drobnoustrojem, wywołującym chorobę. Antygen wprowadzony do organizmu stymuluje komórki układu odpornościowego do produkcji przeciwciał swoistych, pełniącymi istotną rolę w obronie przed wirusami i bakteriami.

W Polsce dobór szczepień ochronnych i ich terminach określa – Program szczepień ochronnych (PSO), który jest co roku aktualizowany.

Dokument uwzględnia zarówno szczepienia bezpłatne (obowiązkowe) jak i odpłatne (zalecane).

Oba rodzaje szczepień są bezpieczne. Celem ich zastosowania jest ochrona przed zachorowaniem.

Pełny Program szczepień ochronnych na 2016 r. jest dostępny w Komunikacie Głównego Inspektora Sanitarnego z dnia 16 października 2015 r. http://dziennikmz.mz.gov.pl/DUM_MZ/2015/63/akt.pdf

Stany i jednostki chorobowe nie będące przeciwwskazaniem do szczepień (WHO/EPI/GEN/95.3)

  • Zakażenia górnych dróg oddechowych lub biegunka z gorączką poniżej 38,5 °C, oraz inne niewielkie dolegliwości
  • Alergia, astma lub inne objawy atopii, katar sienny lub sapanie przez zatkany nos
  • Wcześniactwo, niemowlęta z niską masą ciała
  • Niedożywienie
  • Dziecko karmione piersią
  • Wywiad rodzinny wskazujący na występowanie drgawek w rodzinie
  • Antybiotykoterapia, niskie dawki sterydów lub miejscowe ich stosowanie (np. na skórę lub wziewnie)
  • Zapalenie skóry, wyprysk lub miejscowe zakażenie skóry
  • Przewlekłe choroby serca, płuc, nerek i wątroby
  • Stabilny stan neurologiczny w takich chorobach układu nerwowego jak porażenie mózgowe i zespół Downa
  • Żółtaczka noworodkowa

Program szczepień ochronnych na 2016 r. jest dostępny w Komunikacie Głównego Inspektora Sanitarnego z dnia 16 października 2015 r. http://dziennikmz.mz.gov.pl/DUM_MZ/2015/63/akt.pdf

Bezpieczeństwo szczepień

Stosowanie regularnie szczepień ochronnych na skalę masową jest ważnym czynnikiem epidemiologicznym. Poprzez hamowanie występowania i krążenia bakterii i wirusów w przyrodzie ograniczają, a nawet uniemożliwiają rozprzestrzenianie się zakażeń. Wprowadzenie obowiązkowych szczepień zmniejszyło liczbę występowania groźnych chorób oraz ich rozpowszechnianie. Warto pamiętać, że dziecko, które nie jest szczepione, jest o wiele bardziej narażone na zakaźne choroby, a także wystąpienie powikłań, związanych z chorobą niż dziecko, które otrzymuje szczepienia profilaktyczne. Istotne jest by lekarz dokładnie zbadał dziecko, ocenił stan jego zdrowia przed podaniem szczepienia, w celu zapewnienia bezpieczeństwa dla dziecka.

Lekarz jest osobą, która może decydować o zmianie terminy podania szczepienia lub niezaszczepieniu dziecka. W przypadku dzieci, które nie miały możliwości regularnego przyjmowania szczepień w pierwszym roku życiu, lekarz powinien stworzyć dla nich tzw. indywidualne kalendarz szczepień.

Zwykle szczepienia nie wywołują niepożądanych objawów. Jednak może się zdarzyć, że następnego 2-3 dni po szczepieniu, może wystąpić podwyższona temperatura ciała obrzęk w miejscu, gdzie była wstrzykiwana szczepionka, brak apetytu lub biegunka. Ważne by koniecznie skontaktować się z lekarzem, gdy pojawiają się niepokojące objawy.

Warto pamiętać, że mimo spadku występowania groźnych chorób zakaźnych, wciąż istnieje ryzyko ich wystąpienia i prowadzą do zgonów! Obowiązkowe szczepienia są bezpłatne. Jeżeli chodzi o dodatkowe szczepienia odpłatne, należy dobrze przemyśleć decyzję o ich rezygnacji, gdyż szczepienie jest na pewno tańsze od późniejszego leczenia choroby.

Państwowa Inspekcja Sanitarna przygotowała akcję informacyjną dotyczącą szczepień „Zaszczep w sobie chęć szczepienia”. W tym celu przygotowała Praktyczny poradnik dla rodziców dzieci do 2 r.ż. dostępny w sieci. Dla zainteresowanych tematem, chcących dokładnie zapoznać się ze wszystkimi informacjami podaję link, do Poradnika.

http://szczepienia.gis.gov.pl/pliki/ABC%20Szczepienia%20ochronne.pdf